🖋️ İhale Yetkisi ve Sorumluluk: Kimin İmzası, Kimin Sorumluluğu?
Erol Altunoğlu – Köşe Yazısı
Kamu ihaleleri, yani devlet kurumlarının alım-satım işleri, hepimizin bütçesini ilgilendiren kritik süreçlerdir.
Peki, bu büyük kararların altına kim imza atıyor ve olası bir yolsuzluk durumunda hukuki sorumluluk kime ait oluyor?
Bu, özellikle son yıllarda değişen ihale mevzuatı ile beraber karmaşıklaşan bir konudur.
🔹 Geçmişteki Uygulama: En Üst Makamın Sorumluluğu
Öncelikle şunu bilelim:
Geçmişte, ihaleleri onaylama ve sonuçlandırma yetkisi en üst yönetici pozisyonundaydı.
Bu da demek oluyordu ki, o pozisyonda bulunan kişi, teknik detayları bilse de bilmese de, yapılan ihalenin sonuçlarından — yani adli ve mali sorumluluktan — doğrudan mesuldü.
İhale dosyaları masasına gelir, üst yönetici güvenerek veya inceleyerek imzasını atardı.
Ancak mevzuattaki köklü değişiklikler bu durumu tamamen değiştirdi.
🔹 Yetki Devri ve Yeni Sorumluluk Modeli
2003 yılı ve sonrasında yapılan yasal düzenlemelerle birlikte, özellikle büyük kamu kurumlarında ve yerel yönetimlerde ihale yetkisi modelinde bir değişim yaşandı.
Artık üst yöneticiler, daire başkanları veya müdürler gibi harcama yetkililerini belirleme yetkisine sahip oldular.
Bu sistemde, harcama yetkilileri; kurumun bütçe ve organizasyon yapısına göre belirlenmiş, belirli düzeydeki birimlerin yöneticileridir.
Bu kişiler, üst yöneticinin (bakan veya belediye başkanı gibi) haberi dahi olmaksızın, kendi bütçe ve yetki alanları dâhilinde kamu ihaleleri yapabilirler.
🔹 Sonuç: İmza Kiminse, Sorumluluk da Ondadır
Günümüzdeki kanuni çerçeveye göre, üst yönetici pozisyonundaki kişiler, yasal olarak ihalelerde imza atma yetkisine sahip değildirler.
İhaleye dair tüm süreçlerdeki imza ve dolayısıyla birincil hukuki ve mali sorumluluk, o ihaleyi bizzat yapan ve onaylayan harcama yetkilisine aittir.
Bu ayrım, kamu yönetiminde önemli bir kırılma noktasıdır.
Vatandaş olarak, kamu kaynaklarının nasıl harcandığını sorgularken; sorumluluğun sadece en tepedeki değil, mevzuatın belirlediği şekilde o işi yapan ve imzalayan yetkililere ait olduğunu bilmek, hesap verebilirliği anlamamız açısından kritik öneme sahiptir.
