SİYASET VE TİCARET ARASINDAKİ İNCE ÇİZGİ Erol Altunoğlu

1. Olayın ortaya çıkışı
Geçtiğimiz günlerde, büyük bir inşaat firmasının bir şehir belediyesine yüklü miktarda market kartı bağışı yaptığı ortaya çıktı. Bu olay, basit bir yardımseverlik eylemi gibi görünse de, kamuoyunda etik kurallar ve örtülü menfaat konularında ciddi bir tartışma başlattı.

2. Bağışın arkasındaki ilişki
Mesele, yardımın kendisi değil; bu yardımın kaynağı ile alıcısı arasındaki ticari ilişkidir. Bahsi geçen inşaat firması, belediyeden kamu ihaleleri alan ve bu kurumla sürekli iş ilişkisi içinde olan bir taraftır. Bu durumda, yüksek meblağlı bağışlar ister istemez çıkar çatışması şüphesi doğurur.

3. Kamuoyunun algısı Kamuoyunun zihninde, “Bu bağış, gelecekteki ihalelerde bir kolaylık ya da avantaj sağlamak için bir yatırım mı?” sorusu uyanır. Siyasi etiğin temel ilkesi, kamusal kararların ticari baskıdan uzak olmasıdır.

4. Şeffaflık ve etik
Bir kurum, kendisine iş yapan bir firmadan bağış kabul ettiğinde, şeffaflık ilkesi zedelenir. Bağışın amacı ne kadar iyi olursa olsun, arkasındaki motivasyonun ticari menfaat mi yoksa tamamen hayırseverlik mi olduğunun net bir şekilde ayrıştırılması gerekir.

5. Hukuki ve etik boyut
Hukuki açıdan rüşvet, genellikle kanunsuz bir iş karşılığında doğrudan menfaat sağlamayı ifade eder. Ancak etik alanda, bu tür bağışlar “örtülü rüşvet” veya etik olmayan menfaat sağlama olarak yorumlanabilir.

6. Kamu güveni ve ihaleler
Ticari bir menfaat amacıyla, ihaleleri kazanma veya işlerin hızlanması beklentisiyle yapılan sosyal yardım, kamu kurumuna değer aktarımı şüphesini doğurur. Bu tür bağışlar, ihalelerin adil ve rekabetçi bir ortamda yapıldığına dair kamu güvenini sarsar.

7. Sonuç ve öneri
Kamuyla iş yapan firmaların ticari ilişkilerini kamu kurumlarından net bir şekilde ayırması, en yüksek etik standart ve kamu güvenilirliği için elzemdir. Bağışın boyutu ne olursa olsun, bir menfaat çatışması şüphesi doğurması, siyasi etik kurallarına aykırıdır.